Architektura Militarna

Na południowym zboczu pięknej doliny rzeki Kwisy, tam gdzie przybiera ona równoleżnikowy bieg, stoi wzniesiony przez władcę czeskiego w XIII w. Zamek Czocha – dawniej najpotężniejsza twierdza w granicach Górnych Łużyc, strzegąca ich wschodnich rubieży wyznaczonych korytem rzeki, współcześnie najbardziej znany zabytek zachodniej części Dolnego Śląska, najcenniejszy zabytek powiatu lubańskiego i jeden z najsłynniejszych zamków w granicach Polski. Twierdza, choć bardzo stara, wskutek przebudowy przeprowadzonej przez architekta Bodo Ebhardta na początku XX w. utraciła wiele cech średniowiecznych, przybierając po części bajkowy wygląd. Na przestrzeni wieków zamkiem władali przedstawiciele wielu znamienitych rodów szlacheckich, jak: von Dohna, von Uechtritz, von Nostitz. Ostatni właściciel zamku przed rokiem 1945, E.F. Gütschow, nie miał jednak szlacheckiego pochodzenia. Jako człowiek biznesu sfinansował przebudowę średniowiecznej rezydencji oraz zgromadził w jej wnętrzu wspaniałe zbiory biblioteczne. Dzieje zamku są bogate, burzliwe i spowite wieloma tajemnicami. Te ostatnie, szczególnie z okresu II wojny światowej, budzą wielkie emocje.

On the southern slope of the beautiful Kwisa valley, where the river takes a latitude-parallel course, stands the Czocha Castle, erected by the Czech ruler in the 13th century – formerly the most powerful fortress in Upper Lusatia, defending its eastern border marked with the riverbed. Nowadays the castle is the most famous monument of the western part of Upper Silesia, most valuable historic object of Lubań County and one of the most well-known castles within the Polish borders. The fortress, although very old, lost many of its typically medieval elements as a result of the reconstruction conducted by architect Bodo Ebhardt at the beginning of the 20th century, and obtained partly fairy-tale look. Over the centuries, the castle was ruled by members of numerous prominent noble families, such as von Dohna, von Uechtritz, von Nostitz. However, E. F. Gütschow, the last owner of the castle before 1945, was not of noble origin. As a businessman, he financed the reconstruction of this medieval residence and gathered magnificent library collections in it. The history of the castle is very engaging, turbulent and shrouded in numerous mysteries which, especially those from the period of World War II, arouse great excitement.

Auf dem südlichen Hang des wunderschönen Tals des Flusses Kwisa, dort wo er eine Breitenkreisströmung annimmt, steht das von dem tschechischen Herrscher im 13 Jh. gebaute Schloss Czocha – früher die mächtigste Festung in den Grenzen von Oberlausitz, die seine östlichen mit dem Flussbett bestimmten Grenzen schützte, gegenwärtig ist es die bekannteste Sehenswürdigkeit des westlichen Teils des Niederschlesiens, das wertvollste Denkmal des Lubański Kreises und ein der berühmtesten Schlösser im Gebiet Polens. Die Festung, obwohl sie sehr alt ist, verlor aufgrund des durch den Architekten Bodo Ebhardt am Anfang des 20. Jh. Durchgeführten Umbaus, viele mittelalterliche Merkmale, und nahm ein teilweise fabelhaftes Aussehen an. Im Laufe der Jahrhunderte im Schloss herrschten die Vertreter vieler namhaften Adelsfamilien wie: von Dohne, von Uechtritz, von Nostitz. Die letzten Besitzer des Schlosses vor dem Jahr 1945 E.F. Gütschow hatte keine adelige Abstammung. Als ein Mann des Geschäfts finanzierte er den Umbau der Residenz und versammelte in ihrem Inneren wunderbare Bibliothekkollektionen. Die Geschichte des Schlosses ist reichvoll, stürmisch und mit vielen Geheimnissen umhüllt. Die letzten, besonders aus der Periode des Zweiten Weltkrieges, erwecken große Emotionen.

W Świeciu, na wysokiej skale, tuż przy drodze, stoi pogrążony w ruinie XIII-wieczny zamek. W średniowieczu i epoce wczesnonowożytnej strzegł on ważnego traktu handlowego, łączącego Śląsk z Czechami. Służył również za stanicę dla kupców i rycerzy, przemierzających niebezpieczne drogi pogranicza. Historia tej budowli spowita jest mrokami niewiedzy. W Wielkanoc 1527 r. twierdza padła ofiarą płomieni. Niestety strawiły one również archiwum, zamykając tym samym drogę historykom do głębszego poznania jej dziejów. Od roku 1760 zamek pozostawał niezamieszkany. W 1820 r. czerwony kur ponownie opanował twierdzę. Po tym wydarzeniu już nigdy nie odzyskała ona dawnego blasku. E.F. Gütschow od 1912 r. nowy właściciel zamku, najpierw planował jego odbudowę, później zaś wykorzystał go jako doskonałe źródło oryginalnych elementów przydatnych w trakcie przebudowy Czochy. Obecnie ruiny znajdują się w rękach młodego małżeństwa archeologów, którzy z wielkim zapałam próbują zabezpieczyć mury przed dalszą degradacją oraz udostępnić ich fragmenty turystom.

On a high rock in Świecie, just off the road, stands a ruined 13th-century castle. In the Middle Ages and Early Modern Period, it guarded an important trade route connecting Silesia and the Czech State. It also served as a watchtower for merchants and knights travelling along dangerous roads of the borderland. A great part of the history of this building is unknown. On Easter 1527, the fortress fell victim to flames. Unfortunately, they also consumed its archive, thus closing the way for historians to deeply examine its past. From 1760 the castle remained uninhabited. In 1820 the fortress burned again. After that the castle has never regained its former glory. E. F. Gütschow, a new owner of the residence from 1912, first planned to reconstruct it, but then used it as a source of original materials for the reconstruction of the Czocha Castle. Today, the ruins are in the hands of a young couple of archaeologists who are zealously trying to secure the walls from further degradation and open some of them to the public.

In Świecie, auf einem hohen Felsen, gleich neben dem Weg steht ein zur Ruine verfallenes Schloss aus dem 13. Jh. Im Mittelalter und der Neuzeitepoche schützte es den wichtigen Handelstrakt, der Schlesien mit Tschechien verband. Er diente auch als Schutzobjekt für die Kaufleute und Ritter, die die gefährlichen Wege des Grenzgebiets durchquerten. Die Geschichte dieses Baus ist von dem Finsternis des Unwissens umhüllt. Am Ostern 1527 fiel die Festung dem Brand zum Opfer. Leider verschlungen die Flammen auch das Archiv, und damit schlossen sie den Historikern den Weg zum besseren kennen lernen deren Geschichte. Seit 1760 blieb das Schloss unbewohnt. In 1820 beherrschte der Rote Hahn wieder die Festung. Nach diesem Ereignis erlangte sie den früheren Glanz nicht mehr. E.F. Gütschow seit 1912 der Besitzer des Schlosses plante zuerst es wiederaufzubauen, spatter wiederum nutzte er ihn als eine ausgezeichnete Quelle der originellen Elementen, die während des Umbaus des Czocha Schlosses nützlich waren. Heutzutage befinden sich die Ruinen in den Händen eines jungen Ehepaars der Archäologen, die mit großer Eifer versuchen, die Mauer vor dem weiteren Verfall abzusichern und deren Fragmente den Touristen zu Verfügung zu stellen.

Wieża Bracka jest najbardziej okazałym elementem lubańskich fortyfikacji. Zbudowana w 1318 r. ponad 40-metrowa wieża wzmacniała obronę głównej bramy miejskiej oraz znajdującego się w jej pobliżu klasztoru franciszkanów. Oprócz tego pełniła funkcje obserwacyjne. Ponadto, jako jedyne założenie obronne w Lubaniu mogła stanowić samodzielny punkt oporu. Dolną część wieży wykorzystywano jako loch. W XVII i XVIII w. wieża pełniła także funkcję dzwonnicy. W swojej historii Wieża Bracka została zdobyta przy użyciu siły tylko raz. Miało to miejsce w 1431 r., a zdobywcami byli Husyci. Bez wątpienia budowla ta miała dla Lubaniaków ogromne znacznie prestiżowe. Warto podkreślić, że do dzisiejszego dnia traktowana jest jako symbol miasta.

The Bracka Tower is the most magnificent element of the Lubań fortifications. Built in 1318, this over-40- -metre-tall tower supported the defence of the main town gate and the Franciscan monastery situated in its vicinity. The tower also served as an observation point. Moreover, as the only defensive structure in Lubań, it could form an independent point of resistance. The lower part of the tower was used as a dungeon. In the 17th and 18th centuries the tower also served as a belfry. In its part, the Bracka Tower was conquered by force only once: in 1431 by the Hussites. The building was undoubtedly of great prestigious importance to residents of Lubań. It is worth noting that to this day it is regarded as a symbol of the town.

Der Bracka Turm ist das vorzeigbarste Element der Befestigungen von Lubań. Der im Jahre 1318 gebaute über 40-Meter hohe Turm festigte den Schutz des Haupttores der Stadt sowie des sich in seiner Nähe befindenden Klosters der Franziskaner. Außerdem erfüllte er Beobachtungsfunktionen. Zusätzlich, als einzige Schutzgründung in Lubań konnte er einen selbstständigen Widerstandspunkt darstellen. Der untere Teil des Turmes nutzte man als Kerker. Im 17. und 18. Jh. Erfüllte der Turm auch die Funktion eines Glockenturmes. In seiner Geschichte wurde der Bracka Turm mit Gewalt nur einmal erobert. Das geschah im Jahre 1431, und die Eroberer waren die Hussiten. Zweifellos hatte das Bauwerk eine riesige Prestigebedeutung für die Lubań-Einwohner. Man soll unterstreichen, dass er bis heute als Symbol der Stadt betrachtet wird.

Zamek Rajsko został zbudowany w latach 1875-1878 przez właściciela Biedrzychowic Aleksandra von Minutoli – nie posiada więc średniowiecznej metryki, a jego „warowny design” ma zaledwie symboliczny charakter. Warto jednak pamiętać, że stoi on w miejscu, gdzie prawdopodobnie już XIII w. znajdował się niewielki obiekt obronny. Źródła historyczne nie dostarczają na jego temat żadnych informacji. Znana jest tylko legenda, wg której miał on zostać zniszczony przez Husytów w I poł. XV w. Jego istnienie potwierdziły wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych w XIX w. i współcześnie. Obiekt będący wytworem fantazji Minutolego, po II wojnie światowej popadł w ruinę. Kilka lat temu prywatny właściciel rozpoczął jego odbudowę. W chwili obecnej prace dobiegają końca. Należy się spodziewać, że lada moment Rajsko zacznie służyć turystom. Z wieży „leśnego zameczku” rozpościera się niepowtarzalny widok na koryto Kwisy.

The Rajsko Castle was built in the years 1875–1878 by Aleksander von Minutoli, owner of Biedrzychowice, so it does not have medieval origin and its ‘fortified design’ is only of symbolic nature. It should be remembered, however, that it is situated in the place where already in the 13th century probably stood a small defensive structure. Historical sources provide no information on this building. Only a legend survived that it was supposedly destroyed by the Hussites in the first half of the 15th century. Its existence was confirmed by archaeological research conducted in the 19th century and in present times. The present object, the result of Minutoli’s imagination, fell into ruin after World War II. Several years ago a private owner began its reconstruction. At present, the works are about to be finished. It is expected that Rajsko will soon serve tourists. From the tower of the ‘forest castle’ spreads a unique view of the Kwisa riverbed.

Das Schloss Rajsko wurde in den Jahren 1875-1878 durch den Eigentümer von Biedrzychowice Aleksander von Minutoli gebaut – also er stammt nicht aus dem Mittelalter, und sein „befestigter Entwurf“ hat nur symbolischen Charakter. Es ist doch nennenswert, dass es an einem Ort steht, wo sich wahrscheinlich schon im 13. Jh. ein kleines Schutzobjekt befand. Die historischen Quellen liefern keine Informationen darüber. Es ist nur eine Legende bekannt, gemäß welcher es von den Hussiten in der I Hälfte des 15. Jh. zerstört sein sollte. Sein Bestehen bestätigten die Ergebnisse der archäologischen Forschungen, die im 19. Jh. und gegenwärtig durchgeführt wurden. Das Objekt, das ein Produkt der Vorstellungskraft von Minutoli war, verfiel zur Ruine nach dem Zweiten Weltkrieg. Vor einigen Jahren ein Privatbesitzer begann seinen Wiederaufbau. Heute nähern die Arbeiten einem Ende zu. Es soll gehofft werden, dass bald Rajsko den Touristen dienen wird. Aus dem Turm des „Waldschlösschens“ verbreitet sich eine einmalige Aussicht auf das Flussbett von Kwisa.